بررسی تحلیلی مدارک بانک اطلاعاتی علوم و صنایع غذایی کشور در سال های ۸۵-۱۳۸۱

سابقه و هدف: یکی از مشکلات عمده تحقیق، نداشتن اطلاعات جامع و به هنگام از تحقیقات گذشته است. با ایجاد بانک اطلاعاتی علوم و صنایع غذایی کشور (80-1357) و تکمیل آن در مرحله بعد، بهره گیری کامل و سریع پژوهشگران و متخصصان از منابع اطلاعاتی موجود در کشور به زبان فارسی امکان پذیر شـد. در این مقاله، نحوه گردآوری و طبقه بندی مدارک علمی بانک اطلاعاتی علوم و صنایع غذایی کشور در سال های 85-1381 ارائه و به بررسی و تجزیه و تحلیل این مدارک پرداخته می شود. مواد و روشها: با مراجعه مستقیم تیم گردآوری اطلاعات به مراکز آموزشی، پژوهشی و اجرایی فعال در حوزه علوم و صنایع غذایی، کاربرگه مشخصات کتابشناختی هفت نوع مدرک زیر پوشش طرح، شامل مقاله نشریه، مقاله گردهمایی، طرح تحقیقاتی، پایان نامه، کتاب، استاندارد و پروانه ثبت اختراع طی سال های 85-1381 تکمیل شد. طبقه بندی موضوعی مدارک با تعیین گروه اصلی و زیرگروه با استفاده از الگوی بین المللی پایگاه اطلاعاتی علوم و صنایع غذایی (fsta ) انجام شد. با کد گذاری، تعیین کلید واژه های مناسب و با استفاده از نرم افزار طراحی شده در محیط visual basic ، مرحله ورود اطلاعات به رایانه و پردازش آن ها انجام و در نهـایت، لوح فشـرده (cd) بانک اطلاعاتـی علـوم و صنایع غذایی کشور در سال های 85-1357 تولید و آماده بهره برداری شد. توزیع فراوانی نسبی مدارک علمی برحسب نوع مدرک، تاریخ انتشار، موضوع، نقش نشریات و گردهمایی های علمی و مشارکت مراکز آموزشی و پژوهشی در تولید مدارک در سال های 85-1381 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها: تعداد 5428 مدرک منتشر شده در سال های 85-1381 گردآوری شد که شامل 767 مقاله نشریه (1/14%)، 2083 مقاله گردهمایی ( 4/38%)، 421 طرح تحقیقاتی (8/7%)، 939 پایان نامه (3/17%)، 263 کتاب (8/4%)، 693 استاندارد (8/12%)، و 262 پروانه ثبت اختراع (8/4%) بود. به طور کلی، تعداد کل مدارک در سال های 85-1381 روندی صعودی داشت. بیشترین تعداد مدارک به ترتیب در گروه های میوه ها، سبزی ها و مغزها (1/17%)، شیر و فراورده های آن (7/13%)، مواد افزودنی، ادویه ها و چاشنی ها (0/11%) و کمترین تعداد به گروه های کاکائو، شکلات و فراورده های قنادی (5/0%)، تخم مرغ و فراورده های آن (6/0%) و اقتصاد (2/1%) تعلق داشت. نشریات، گردهمایی ها و مراکز علمی عمده در تولید مدارک علمی معرفی و بر سهم و نقش مهم دانشگاه های کشور در انتشار مقالات تأکید شد. رتبه های اول تا پنجم را در انتشار مقالات نشریه به ترتیب دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، علوم پزشکی شهید بهشتی، شیراز و فردوسی مشهد کسب کردند. نتیجه گیری: با بهره گیری از نتایج بررسی مدارک بانک اطلاعاتی علوم و صنایع غذایی کشور و مشخص شدن وضعیت موجود، نیازها و کمبودها، برنامه ریزی آموزشی و پژوهشی دقیق تر و صحیح تر برای رشته علوم و صنایع غذایی امکان پذیر خواهد شد. واژگان کلیدی: بانک اطلاعاتی، علوم و صنایع غذایی، مقاله، طرح تحقیقاتی، پایان نامه، ایران